Yaz tatilinden okula dönüşe geçiş, çocuklar ve aileler için zor olabiliyor. Bu geçiş, yeni rutinlere uyum sağlamanın ötesinde, bir dizi duyguyla başa çıkmayı da gerektiriyor. Bazı çocuklar yeni öğretmenleri ve sınıf arkadaşları için heyecan duyarken diğerleri yaklaşan eğitim-öğretim yılı hakkında endişe, üzüntü veya belirsizlik yaşayabiliyor.

Okul çağındaki çocuklara 15 yıldır danışmanlık yaptığım için, bu tür sorunların ne kadar yaygın olabileceğini biliyorum. Benim de okul çağında iki çocuğum var. İşte sadece danışmanlık yaptığım ailelerle paylaştığım değil, aynı zamanda kendi çocuklarımla da uyguladığım okul dönemine geçişi kolaylaştıracak beş strateji.

1. Çocuğunuzu dinleyin

Çocuğunuzun bu geçişle ilgili endişelerini dinleyin ve onun duygularını anlayışla karşılayın.

Bazı çocuklar duygularını ifade etme ve onlar hakkında konuşma konusunda oldukça başarılıdır; ancak diğerlerine okula geri dönüş hakkında ne hissettiklerinin özellikle sorulması gerekebilir. Çoğu öğrencinin, hatta öğretmenlerin bile aynı duygulardan bazılarını yaşadığına dair onları bilgilendirmek yardımcı olacaktır. Çocuğunuzun farklı duygulara sahip olmasının normal olduğunu bilmesini sağlayın; aynı anda hem heyecanlı hem gergin hem de üzgün olmak mümkündür.

Araştırmalar, küçük yaşlarda bile çocukları dinlemenin önemini göstermiştir; çünkü onlar kendi hayatlarının gerçek sahipleridir. ¹

2. Yeni rutini müzakere edin

Yeni rutinin tüm aile için nasıl şekilleneceğini önceden konuşun. Okul sonrası aktiviteler ve değişen iş programları nedeniyle her gün her şey biraz farklı görünebilir. Yeni rutin hakkında konuşmak çocuklara günün nasıl geçeceğini öğretecek ve onların beklentilerini buna göre belirlemelerini sağlayacaktır. Bu, belirsizliğin bir kısmını denklemden çıkararak geçiş döneminde rahatlatıcı bir etki yaratabilir.

Araştırmalar, çocuklukta öğrenme ve akademik başarı için, istikrarlı olmanın önemini ortaya koymuştur. ²

3. Önceden plan yapın

İleriye dönük lojistik planlama, çocuğunuzun bu geçişe zihinsel olarak hazırlanmasına yardımcı olacaktır. Örneğin, çocuğunuz için yeni bir okul ortamı söz konusuysa veli toplantılarına muhakkak katılın veya çocuğunuzla birlikte okula bir ziyaret planlayın. Sınıf, öğrencilerin içeri girmeleri için açık olmasa bile, binaya girebilmek çocukların kendilerini daha rahat hissetmelerine yardımcı olacaktır.

Çocuğunuzla birlikte tüm yaz okumalarının ve ödevlerinin tamamlandığından emin olmak için kontroller yapın, böylece çocuk derslerine hazırlanmış durumda olacaktır. Eğer ek akademik destek faydalı olacaksa özel ders desteği sağlayın.

İlk günün sorunsuz geçmesi için bir gece önceden kıyafetlerin seçilmesini ve sırt çantalarının hazırlanmasını temin edin. Bu, herkesin güne olumlu bir notla başlayabilmesi için sorunsuz bir sabahı mümkün kılar. Çocuklar güne stresli ve bunalmış bir şekilde başladıklarında, bu duygudan kurtulmaları zor olabilir. Araştırmalar, kaygının uyanık geçirilen sürenin artmasına neden olabileceğini ve ergenler için daha kötü uyku deneyimleri anlamına gelebileceğini göstermiştir.

4. Güven verin

Kenisini güçlü hissetmesi ve olumlu bir benlik duygusu geliştirmesi için çocuğunuza güven aşılayın. Çocuğunuzla olumlu bir şekilde konuştuğunuzdan ve onun güçlü yönlerini vurguladığınızdan emin olun. Bu, çocukların yeni okul dönemiyle başa çıkma konusunda daha kendinden emin hissetmelerine yardımcı olacaktır.

Araştırmalar, kendi kendine olumlu konuşma pratiği yapan öğrencilerin akademik performanslarının arttığını göstermiştir. ³ Çocuklara olumlu kendi kendine konuşma pratiğini aşılamak, erken yaşta zorlukların üstesinden gelebileceklerine dair bir bakış açısı kazandıracaktır.

Çocuğunuza kendi imajı hakkında seçimler yapması için alan tanımanız, örneğin, giydiği kıyafetler ve saçını nasıl şekillendirdiği konularında ona özgürlük vermeniz, aynı zamanda onun kendini güçlü hissetmesine yardımcı olur ve öz saygısını da geliştirir. ⁴ Yüksek benlik saygısı, ister ilişkilerinde, ister kariyerlerinde veya genel yaşamlarında olsun, gelecekteki başarılarıyla doğrudan ilişkilidir.

Bir ebeveyn olarak geri adım atmak zor olabilir; ancak bu çocuk yetiştirme sürecinin doğal bir parçasıdır. Kızım saçını taramak için artık yardım istemediğinde ve her şeyi kendi başına yapmayı arzuladığında zorluk çektiğimizi hatırlıyorum. Ona müdahale etmemek zordu; ancak bu görevi kendi başına üstlendiği için kendisiyle ne kadar gurur duyduğunu görebiliyordum.

5. Gerektiğinde destek isteyin

Değişime alışmak zaman alır. Üç ila dört hafta geçtikten sonra çocuğunuz okula adapte olmakta hâlâ zorlanıyorsa onun için destek almayı düşünmeniz faydalı olabilir. Bu destek rehberlik danışmanını veya bireysel bir terapisti içerebilir.

Kendi klinik deneyimlerimden, hizmete ihtiyaç duyan çocuklar için ekim ayında yapılan başvurularda genellikle önemli bir artış yaşandığını gözlemliyorum. Bunun nedeni, ekim ayının okula geri dönmenin yarattığı kaosun ardından çocuğunuzun durumunu değerlendirmek için uygun bir zaman olmasıdır. Çocuğunuz için dışarıdan danışmanlık almak istiyorsanız okul psikolojik danışmanı size bölgedeki başvuru kaynaklarının bir listesini verebilir.

Bu makale Sosyolog Ömer Yıldırım tarafından www.felsefe.gen.tr için, Shannon Pickett’ın “How to get your kids ready to go back to school without stress − 5 tips from an experienced school counselor” isimli makalesinden Türkçeye çevrilip derlenerek hazırlanmıştır. Alıntılanması durumunda kaynak gösterilmesi, ahlaklıca olanıdır.

Çeviri ve Derleme: Sosyolog Ömer Yıldırım

1. Alison Clark ve June Statham (2005), Listening to Young Children: Experts in Their Own Lives. Adoption & Fostering, 29 (1), 45-56, https://doi.org/10.1177/030857590502900106
2. Robinson, L.R., Leeb, R.T., Merrick, M.T. et al. Conceptualizing and Measuring Safe, Stable, Nurturing Relationships and Environments in Educational Settings. J Child Fam Stud 25, 1488–1504 (2016). https://doi.org/10.1007/s10826-015-0332-2
3. Thomaes S, Tjaarda IC, Brummelman E, Sedikides C. Effort Self-Talk Benefits the Mathematics Performance of Children With Negative Competence Beliefs. Child Dev. 2020 Nov;91(6):2211-2220. doi: 10.1111/cdev.13347. Epub 2019 Dec 17. PMID: 31845326; PMCID: PMC7754294. https://doi.org/10.1111/cdev.13347
4. Ulrich Orth ve Richard W. Robins (2014), The Development of Self-Esteem. Current Directions in Psychological Science, 23 (5), 381–387, https://doi.org/10.1177/0963721414547414