Bütün İdealleri Çökertmek: Gerçek Anlamı Ararken Kendisini Kaybeden İnsan

İdealler, insanın ruhuna işleyen en büyük tuzaklardır; onları ne kadar kutsar, ne kadar peşinden gidersek, o kadar daha derin bir boşluğa düşeriz. Nietzsche, insanın ideallerini yok etmesini, varoluşunun anlamını bulabilmesi için bir zorunluluk olarak sunar. Ancak burada bir yanılgı vardır: İnsan, ideallerin çöküşüyle gerçek anlamı bulacağına inanırken, aslında kendi kimliğini yok etmektedir. Gerçek, hiç de öyle aradığımız gibi bulunmaz. Gerçek, tüm ideallerin yerle bir olduğu bir yıkımın içinde, varoluşun tam ortasında doğar.

Düşünün, bir insan bir ideali doğrultusunda yaşar. O ideali takip etmek, ona doğru yönelmek, kendi kimliğini ona göre inşa etmektir. Fakat bu ideallerin her biri, insanı dışsal bir güce bağlayan kölelik zincirleridir. Toplumun, dinin, ahlakın dayattığı bu kutsal amaçlar, insanın kendisini arayışına engel olan birer gölgedir. Oysa Nietzsche’nin düşündüğü insan, kendi ideallerini yıkacak kadar cesur olandır. Kendi kendisinin tanrısı olabilecek kadar güçlüdür. Fakat ideallerin çöküşü, aynı zamanda insanın kendisini de yıkması demektir. İdeal her kaybolduğunda, geriye bir boşluk kalır; ve bu boşluk, insanın kimliğinin harabe halidir. İnsan, her şeyini kaybederken, aslında kendisini kaybetmektedir.

Bütün idealleri yıkmak, bir tür ölüm gibidir. İçsel bir ölüm, duyguların ve düşüncelerin yok oluşudur. Bu ölüm, acı verir; ama o acı, yeninin doğumudur. Bir ideali yıkmak, gerçekte insanın kendisini yeniden yaratma arzusudur. Bu arzuyu taşıyan insan, toplumsal yapının ve geçmişin dayattığı yalanları terk eder, ama bu terk ediş, onu yalnızca bir boşluğa bırakır. Bu boşluk, bir anlamın kaybolmuşluğudur. Ama işte bu noktada, Nietzsche’nin en sert öğretilerinden biri ortaya çıkar: “Hiçlikten doğan güç, gerçek gücü taşır.” Bu boşluğu kabullenmek, insanın en büyük cesaretiyle yüzleşmesi demektir. Kendisini kaybetmişken, yeni bir anlam yaratabilme gücüne sahip olabilmek, ancak en derin çöküşlerden sonra mümkün olur.

Gerçekten yaşamak, her şeyini kaybetmekle mümkün olur. Çünkü insan, her şeyin yıkılmasında, yalnızca özgürleşir. Özgürlük, ideallerin değil, hayatta kalan tek gerçeğin, “benim” olabilmenin gücüdür. Ama bir insan, ideallerini kaybettiğinde, geriye sadece bir boşluk kalmaz; aynı zamanda bir korku da doğar. Korku, kaybolmuş olan her şeyin geri gelmeyecek olmasındandır. Oysa bu korku, insanın gerçekte karşılaştığı en büyük ihanettir: Toplumun, ailelerin, geleneklerin verdiği her “doğru”, aslında insanı bir başka biçimde tutsak etmiştir. Gerçek özgürlük, bir insanın içindeki zincirleri kırmasında değil, o zincirleri tamamen unutmasında yatar. Bu unutma, büyük bir yıkımın sonucudur. Ve işte, bu yıkımda insan yalnızca kendini bulabilir.

Ancak, insanın idealleri yıkma cesaretiyle bulduğu gerçek, bir çılgınlık gibi gelir. Kendini kaybeden bir insan, ruhunun karanlık köşelerine kadar inmek zorundadır. Kendi gövdesini bir çürük yığın gibi hisseder, çünkü her idealin yok oluşuyla, kendi içindeki çürüme de hızlanır. Bu, nihilizmin en karanlık yüzüdür: Bir insan, tüm inançlarını, tüm anlamlarını yitirerek hayata bir adım atar. Ama o adım, bir başka hayatın başlangıcıdır. Gerçek, ancak bu çöküşle doğar. Çünkü insan, ilk kez o çöküşte, kendi içindeki gücü bulur. Gerçek anlam, ideal ve değerlerden arınmış bir zihinle yaratılır.

Sonuçta, insan kendi içinde kaybolmadan, kendini bulamaz. İdeallerin ve değerlerin yıkılmasında, insan yalnızca özgürlüğünü kazanabilir. Ama özgürlük, bir felakettir. İnsanın varoluşunu saran her şeyin yok olması, o insanı sadece bir hiçlik içinde bırakmaz, aynı zamanda onu yeniden yaratmaya zorlar. Bu yeniden doğuş, acının ve çöküşün içinden çıkar. Her şeyini kaybeden insan, sadece kaybıyla var olabilir. Fakat kaybın içinde, insanın gerçek benliği yükselir. O zaman anlam, artık dışsal bir ilkeye, bir ideolojiye bağlı kalmaz; insan, kendi içindeki gücüyle anlam yaratmaya başlar. Ve bu yaratma, yıkımın içindeki en büyük zaferdir.