Bir Çevre Kütüphanesi Nasıl Oluşturulur?

Bugünlerde birçok okur dijital kitapları basılı kitaplara tercih etmektedir ve bunda da haklı sebepleri vardır. Dijital kitaplar çantada veya masaüstünde yer kaplamazlar, sanal olarak her yerden ulaşılabilirler ve içlerinde arama yapılabilir, bu da daha sonra referans vermeyi kolaylaştırır. Fiziksel kitaplarda belli yerleri bulmak epey zaman alabilir ama e-kitapta sadece birkaç saniye sürer. Daha da önemlisi, kağıt ve mürekkep kullanımını azaltarak çevreyi korumaya yardımcı olurlar. Bu da geleceğe yönelik ciddi bir yatırımdır.  

Maalesef her kitabın dijital kopyasını bulmak mümkün değildir, özellikle de bilgisayarlardan önce yayımlandılarsa. Böyle durumlarda basılı kitabı PDF’e veya ePUB’a çevirmeniz onları bilgisayar, tablet veya telefonlardaki ekitap okuma uygulamalarında okumanıza olanak tanırken kağıt kullanımını da azaltarak ağaçları kurtarır.

Kitapları taradığınızda PDF formatında belgeler elde edersiniz. Neyse ki, PDF Guru gibi bir platformun EPUB PDF çevirme aracını kullanarak ihtiyaçlarınıza göre iki format arasında rahatlıkla geçiş yapabilirsiniz. Bir çevre kütüphanesi için yapmanız gerekenleri bu yazıda bulmanız mümkün.

EPUB Nedir, Neden ve Nasıl Kullanılır?

“Elektronik yayın”ın kısaltması olan EPUB; e-kitapları, e-dergileri ve diğer benzer içerikleri saklamak için kullanılan en popüler formattır. Bu format kelimeleri, görüntüleri, yazı tiplerini, stil sayfalarını, meta verileri ve içerik tablolarını saklayabilir. Yerleşim düzeni ekran boyutundan etkilenmez; yaklaşık 9 santime kadar ekranlarda görüntülenebilir.

Peki, EPUB dosyası nasıl açılır?

Burada iki seçeneğiniz var: e-kitap okuyucular ve masaüstü/mobil uygulamalar.

E- kitap okuyucuları, yerel veya ulusal e-ticaret platformlarından veya teknoloji mağazalarından fiziksel cihaz olarak satın alabilirsiniz.

Uygulamaları ise AppStore veya Google Store gibi yerlerden ya da kendi web sitelerinden dijital olarak indirebilirsiniz. Apple cihazınız varsa iBooks uygulaması bu iş için oldukça kullanışlıdır. 

EPUB’ın Kullanım Alanları

• E-kitapları okumak: EPUB genelde e-kitapları görüntülemek için kullanılır. EPUB 3.2 HTML, CSS ve SVG’yle birlikte video, ses ve hatta interaktif özellikleri destekler. İnsanlar onu hala normal e-kitaplar için kullanmaktadır. Apple Books ve Google Play Books gibi yerlerden kitap satın alabilirsiniz. (Amazon Kindle da e-kitap satar ama onun uzantısı farklı olduğu için direkt kullanamazsınız.)
• E-kitap oluşturmak: Çeşitli yazılımlarla e-kitap oluşturmanız mümkün. Örneğin, Windows’ta Calibre ve Apple’da Pages uygulamalarını kullanarak EPUB formatında dışa aktarabilirsiniz. Web sitesi oluşturabiliyorsanız bir EPUB’ı sıfırdan kodlayabilirsiniz. Calibre ve başka uygulamalar buna da olanak tanır.
• Resmi belgeler: Birçok organizasyon EPUB’ı yasal ve adli belgeler, araştırmalar ve diğer resmi dokümanyasyon türleri için kullanmaktadır.

PDF mi EPUB mı?

Bir kitabı taradığınızda cihazınıza PDF olarak kaydedilir. Bu şekilde de kitabı okumanız mümkün. Hatta sayfa numaraları değişmediği için akademik çalışmalarda daha tercih edilir. Ancak daha fazla esneklik için EPUB daha iyi olabilir. Hangi format olursa olsun, online araçlarla onları birbirine çevirebilirsiniz. Her iki formatla da kağıt kullanımını azaltarak çevremiz için olumlu katkıda bulunmuş olursunuz.

İki formatı karşılaştıralım.

PDF:

• Birçok cihazda açılabilen evrensel bir formattır. 
• Düzenleme için kuvvetli grafik araçlara sahiptir.
• Çok sayıda program PDF açabilir veya oluşturabilir.
• Her cihazda aynı görünür.

EPUB:

• E-kitaplara özel tasarlanmış bir formattır.
• Gelişmiş biçimlendirme seçenekleri vardır.
• E-kitap okuyucularda iyi çalışır.
• HTML temellidir, farklı boyutlara uyum sağlar.

Bir Kitabı PDF Olarak Nasıl Tarayabilirsiniz?

Basılı bir kitabı tarayarak e-kitaba çevirebilirsiniz. Kitabı PDF yapma için temel olarak iki yöntem vardır:

Tahribatsız kitap tarama: Fiziksel kitapları sırtlarını çıkarmadan veya onlara zarar vermeden dijital formatlara aktarma işlemidir. Bu süreç, orijinal kitabın bütünlüğünü ve sayfalarının görünümünü korumak için özel bir kitap tarama aleti gerektirir.

Tahribatlı kitap tarama: Bu işlem, kitabın sırtını ve sayfalarını çıkarmayı içerir. Böylelikle kitap tarama sürecinde sonucun kesinliğini garanti eder. Bütün kitabın içeriğini taramak birkaç gün sürebilir. Ancak, bittiğinde yüksek çözünürlüklü bir PDF belgeniz olur.

Kitap Tarama Yöntemleri

• Belge tarayan mobil uygulama kullanmak: Cep telefonunuzu kullanarak bir sayfayı taramak ve PDF/e-kitap oluşturmak için en pratik ve ucuz yöntemlerden biri budur. Scan Guru da dahil, App Store veya Google Play’de böyle birçok uygulama bulabilirsiniz. Temel çalışma mantıkları her sayfayı fotoğraflayıp 2 boyutlu hale getirmek, fotoğraflanan sayfaları tek bir dosyada birleştirmek ve dosyayı belli bir formatta (PDF, Microsoft Word, JPG) kaydetmektir.
• Geleneksel bir tarayıcıyla birlikte PDF araçlarını kullanmak: Mobil tarayıcı uygulamalarında fotoğraflar bulanık ve kullanışsız olabilir. Daha kaliteli bir PDF/e-kitap için kitap sayfalarını eski usül bir tarayıcıyla manuel olarak tarayıp oluşan dosyaları PDF Guru gibi bir platformun online PDF Birleştirme aracıyla bir araya getirebilirsiniz.
• Akıllı kitap tarayıcı kullanmak: Kitabınızın boyutuna bağlı olarak daha az zaman harcayıp daha net sonuçlar almak için özelleştirilmiş bir cihaz kullanabilirsiniz. Bu cihazlarla kitabı ister tahribatlı ister tahribatsız şekilde taramanız, sonrasında HD kalitede cihazlarınıza aktarmanız mümkün. Bazılarında sayfa düzleştirme ve çevirme özellikleri de bulunur. Pahalı ürünlerdir ama çok sayıda ve düzenli olarak kitap tarayacaksanız sizi büyük bir zahmetten kurtarabilirler.

Son, olarak e-kitap kullanımının çevreye olumlu etkilerine göz atalım. Çevre sorunları elbette basılı kitaplarla sınırlı değil ama en azından kendi payımıza düşeni yaparsak olumsuz sonuçlar bir nebze de olsa azaltmayı başarabiliriz.

Karbon emisyonunu azaltmak

Herkesin çevreye etki eden bir miktar karbon ayakizi vardır. Matbaa endüstrisi bu konuda en fazla etkisi olan sektörlerden biri olarak bilinmektedir.

Yıllarca sayısız kağıt tüketmekten bu kağıtlar için gereken ağaçlara ve salınan zararlı gazlara kadar birçok nokta sayılabilir.

E-kitaplar basılı kitaplar kadar karbonayak izi bırakmaz.

Basılı malzemeleri azaltmak

Kitapları basmak bir sürü elektrik gerektirir. Yani bu süreç için sürekli olarak daha fazla enerji kullanılması gerekir.

Enerji ihtiyacının dorukta olduğu bir dönemde e-kitaplar öne çıkar. Fazla enerji harcamazlar ve çalışmaları için çok fazla elektrik gerekmez. Bir kere şarj ettiğinizde uzun süre kullanabilirsiniz.

Daha az kirlilik

Kağıt yapımında kullanılan kağıt hamuru, mürekkep, inorganik malzemeler ve kağıt fabrikaları üretim sırasında suya karışır. Bu da hem deniz canlılarına hem de insanlara zararlıdır. 

Ayrıca, çöplüklerin kayda değer bir oranı atık kağıtlardan oluşur. Geri dönüşümün olumlu etkisi olsa da kağıt çöplerinin önüne tam olarak geçmek mümkün değildir.

Alandan tasarruf

Fiziksel kitaplar, kitaplık raflarında veya kutularda saklansa bile oldukça fazla alan kaplar. Genelde bir okunan kitaba tekrar dönmek de az bir ihtimaldir. Hal böyle olunca yaşam alanlarında yer kaplamaya devam ederler. 

Bu durum sadece görünümle de ilgili değildir. Ortamı ısıtmak için gereken enerji ve temizlik (buna bağlı olarak emek ve malzeme) ihtiyacı da artabilir. E-kitaplar sadece cihazınızda yer kaplar.

Kaynakların korunması

E-kitaplar daha az doğal kaynak harcar. Matbaada kitap üretimi için ağaçların ve enerjinin yanı sıra çok fazla temiz su da gerekir. Hatta birçok sektörden daha fazla oranda temiz su tüketir. 

E-kitaplarda da elektronik atık endişesi vardır ama bir cihaz yıllarca tekrar tekrar kullanılabildiği için söz konusu doğal kaynakların harcanması kadar olumsuz bir etki yaratmayacaktır.

Sonuç

Dijital kitaplar ormanları korumaya yardımcı olur. Kağıt yenilenebilir bir kaynak olsa da milyarlarca kitap basılması yüksek bir karbon ayak izi oluşturur. Ara sıra kitap okuyan biriyseniz tercih zor olabilir ama özellikle sık kitap okuyan biriyseniz e-kitaplar sizin için daha sağduyulu bir tercih olacaktır. Yakın tarihli bir araştırma, yılda 5 adet 360 sayfalık ciltli kitap yerine e-kitap okumanın kitapların yaratabileceği çevresel etkiyi azaltabileceğini gösteriyor.