Felsefe hakkında her şey…

Ateizm nedir?

17.10.2023
953
Ateizm nedir?

Ateizm nedir sorusuna şöyle cevap vermek mümkündür: Ateizm, tüm Tanrılara ve ruhsal varlıklara karşı geliştirilmiş metafizik inançları reddeden ve var olan gerçekliği inanç yoluyla açıklamayı kabul etmeyen bir felsefi düşünce akımıdır.

Ateizm, Tanrı’nın varlığını yadsıyan görüştür. Dolayısıyla bir ateist için, Tanrı’nın var olmadığı kesin bir doğrudur.

Ateist anlayış ruh gibi, ölümden sonra yaşam gibi her türlü metafizik inancı yadsımaktadır. Bu bağlamda ateizm, ne Tanrı’yı ne de tinsel varlıkları kabul eden teist yaklaşımın karşıtıdır.

Ateizmin felsefi temellerini de maddecilik ve şüphecilik akımlarında bulmak mümkündür.

ATEİZM SADECE TANRI’YI KABUL ETMEMEK MİDİR?

Ateistler bazen “tanrıtanımaz” kelimesiyle anılsalar da bu isimlendirme var olan bir Tanrı’yı reddetme fikrine atıfta bulunduğu için kabul görmez. Bu bağlamda ateizm inanç koşullanmalarını, hayali yaratıkları ve olayları reddeder. Ateist bakış açısından, Tanrı’nın yanı sıra tüm metafizik inançlar ve tüm ruhani varlıklar da reddedilir.

Dinlerin varlığı, dinlerin tanımının ne olduğu, dinlerin iyi mi yoksa kötü mü olduğu gibi konular ateizmin konusu ve tartışma alanı dışındadır. Ateizm, her tür metafiziği reddettiği için, kendini metafizik ögeler üzerinden temellendiren dinlerin metafizik boyutlarını da doğal olarak reddeder. Yani ateist tutum, özellikle dinlere karşı sergilenen bir duruş değil, genel olarak tüm metafizik inanışlara karşı bir duruştur.

Ateizm sıklıkla “dinsizlik” ile özdeşleştirilse de Budizm gibi bazı Uzak Doğu dinlerinde “yaratıcı” anlamında bir Tanrı’nın varlığına rastlanmaz. Bu yönüyle de ateizm ile dinsizlik birebir örtüşmez. Keza deist akımlara bakıldığında da Tanrı’ya inancın olduğu ancak dinlerin kabul edilmediği görülür.

ateizm, ateist, atheist, atheist

ATEİZMİN DİĞER GÖRÜŞLERDEN FARKI NEDİR?

Ateizm; yaratıcı ve müdahaleci bir tanrıyı kabul eden teizm’den, yaratıcı ancak müdahaleci olmayan bir tanrıyı kabul eden deizm’den, her şeyi kapsayan içkin bir Tanrı veya evrenin ya da doğanın Tanrı ile aynı olduğunu savunan panteizm’den ve Tanrı’nın hem evrenin kendisi hem de evrenin ötesinde (aşkın) olduğunu savunan panenteizm’den; ayrıca, Tanrı’nın varlığı ve yokluğu konusundaki soruları “cevaplandırılamaz” diyerek cevapsız bırakan agnostizm’den; tanrıyı, “kesin olarak reddetmesiyle” ayrılır.

ATEİST KİMDİR?

Ateist, insanların tarih boyunca var olduğunu iddia ve kabul ettiği tanrıların tamamını hayal ürünü olarak kabul eden kişidir.

Ateizm bir inanç sistemi değildir; dolayısıyla ateist de bir inancın temsilcisi değildir. Çoğu zaman yanlış ifade edildiği şekli ile ateist, Tanrı’yı inkâr eden kişi de değildir; çünkü “inkâr etmek” varolan bir şeyin reddedilmesi anlamını taşımaktadır. Oysaki ateistlere göre herhangi bir tanrı var olmadığı için onun “inkâr edilmesi” de mümkün olmayacaktır.

Derleyen: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf “Felsefeye Giriş” ve 3. Sınıf “Çağdaş Felsefe Tarihi” Dersi Ders Notları (Ömer YILDIRIM); Açık Öğretim Felsefe Ders Kitabı

BİR YORUM YAZIN

ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM

Henüz yorum yapılmamış.

2005'ten beri çevrim içi felsefe yapıyoruz...