Sosyal sınıf nedir?

Toplumsal tabakalaşmanın sanayi toplumu koşullarında ortaya çıkan biçimi, sosyal sınıflardır. Sosyal sınıf; gelir düzeyi, yaşam biçimi, eğitim, saygınlık gibi özellikler bakımından birbirine benzeyen insanların oluşturduğu kategoridir.

Sosyal sınıflar; ekonomik özellikleri, yaşam biçimleri ve kültürel konumları birbirine benzeyen insanların oluşturduğu kategorilerdir. Bürokrat sınıfı, işçi sınıfı, zenginler sınıfı gibi.

Modern toplumların tabakalaşma biçimi, tabakaların sosyal sınıflar şeklinde belirlendiği bir tabakalaşma sistemidir. Sosyal (toplumsal) sınıflar diğer tüm tabakalaşma sistemlerinden farklıdır. Bu sistemde birey, içine doğduğu statüyü değiştirebilme özelliğine sahiptir. Bunu da kendi yetenekleri ve kazanımları ile yapabileceği için değişim ve dinamizme en açık sistemdir.

Sosyologlar sosyal sınıfı bir toplumda hemen hemen aynı zenginlik, statü ve gücü paylaşan bireylerin oluşturduğu bir grup ya da kategori olarak tanımlarlar. Bu sınıflar yukarıdan aşağıya doğru bir tabakalaşma oluşturur.

Bu sistemde bireyin yeri önemlidir. Çünkü sosyal sınıfların oluşumunda insanların nasıl yaşadığı, tükettiği, kişisel beğenileri, başkalarıyla kurdukları ilişki biçimi, başka bir deyişle başkalarını nasıl algıladıkları ve başkaları tarafından nasıl algılandıkları belirleyicidir. Sosyal sınıf kavramının daha anlaşılır hâle gelmesi için sosyal sınıf sisteminin diğer sistemlerden farklarının belirtilmesi gerekir. Bu farklar şöyle özetlenebilir:

• Sosyal sınıflar herhangi bir kanunla veya dinsel bir açıklama ile belirlenmez. Sosyal bir sınıfa ait olma durumu aileden miras alınan, kanuni ve geleneksel bir temele oturmaz.
• Bir kişinin sosyal sınıfının belirlenmesinde sahip olduğu statü önemlidir ve bu statüler çoğunlukla “kazanılmış statü”lerdir. Tabakalar arası hareketlilik mümkündür ve sıkça görülen bir durumdur.
• Sosyal sınıf kişiler arasında özellikle maddi kaynakların mülkiyeti ve kontrolü gibi ekonomik temelli farklılıklara dayanır. Unvan, prestij, geleneksel ve kültürel değerler gibi ekonomik temele dayanmayan farklılıklar önemini kısmen yitirmiştir.

Sanayileşmiş ve ekonomik olarak gelişmiş toplumlarda çoğunlukla ekonomik ölçütler esas alınarak oluşturulan üç sosyal sınıftan söz etmek mümkündür:

İLGİLİ KONULAR:

• Sınıf çatışması nedir?

Hazırlayan: Sosyolog Ömer Yıldırım