Felsefe hakkında her şey…

Saul Kripke

11.11.2019
1.510
Saul Kripke

Saul Kripke Princeton Üniversitesinden emekli Amerikalı filozof ve mantıkçıdır.

Mantık ve matematik felsefesi alanlarında, özellikle de kipler mantığı, sezgici mantık ve kümeler kuramında ufuk açıcı çalışmalar yapmış olan Amerikalı felsefeci Saul Kripke’nin ayrıca dil felsefesi, bilgi kuramı, metafizik ve zihin felsefesi gibi diğer felsefe dallarında da katkıları olmuştur.

Saul Kripke ilk çalışmaları olan A Completeness Theorem in Modal Logic, 1959 ile Considerations on Modal Logic, 1963 kipler mantığının teknik sorunları üzerinde yoğunlaşır 1960’lann sonlarına doğru özdeşlik, özel adlar ve olanaklı dünyalar konularını işlemeye başlamış, şaşkınlık ve şüpheyle karşılanan çeşitli mantıksal konumlar geliştirmiştir. Bu konumlardan en etkilisini Adlandırma ve Zorunluluk’ta (Naming and Necessity, 1980 —Kripke’nin aynı adı taşıyan 1972 yılında yayınılanmış bir makalesi de vardır) bulabiliriz. Kripke bu çalışmasında özdeşliğin asla iki şey arasında değil, şey ile kendisi arasında geçerli olduğunu ve zorunluluğa dayandığını iddia eder (bazı felsefecilere göre Kripke’nin bu sayı oldukça su götürürdür).

Söz gelimi çift odaklı gözlüğü bulan kişi ile PTT genel müdürünün özdeşliği rahatlıkla zorunlu değil de olumsal gözükebilir; ama Saul Kripke burada olumsal olanın her iki ayrı özelliğin bir kişide toplanması olduğunu ve bu olumsallığın kişinin kendisiyle özdeş olması zorunluluğunu ortadan kaldırmadığını savunur. Çift odaklı gözlüğü bulan Benjamin Franklin PTI’ genel müdürü olmasaydı da kendisi kendisiyle özdeş olacaktı.

Saul Kripke Adlandırma ve Zorunluluk adlı çalışmasında adların yalnızca kesin betimlemeler değil, göndergesi bütün olanaklı dünyalarda geçerli olması gereken tanıtlayıcı tümdeyimler de olduklarını öne süren bir nedensel anlam kuramı oluşturur. Kripke bu anlam bilgisi çerçevesinde zorunlu/olumsal ve a priori/a posteriori ayrımlarının çakışmadığını ileri sürer.

Saul Kripke’nin diğer bir önemli kitabı, Wittgenstein’ın “özel dil uslamlamasını izleme” bağlamına oturttuğu Wittgenstein on Rules and Private Language (Wittgenstein’da Kurallar ile Özel Dil, 1982) adlı çalışmadır.

Yazan: Sosyolog Ömer Yıldırım

BİR YORUM YAZIN

ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM

Henüz yorum yapılmamış.

2005'ten beri çevrim içi felsefe yapıyoruz...