Psikolojide Ölçülebilirlik Nedir?

Her bilim, olaylar arasındaki ilişkiyi ölçülebilir şekilde ortaya koymak amacındadır. Özellikle deneysel psikoloji belli bir davranışı etkileyen çevre koşullarını ve uyarıcıları ayrıntılı bir şekilde tanımlayıp ölçerek bunların hangi davranışı, nasıl ve ne derece etkilediğini bulmayı amaçlar. Ölçülebilirlik, psikolojinin sonuçlarının güvenilir olmasını ve bunların karşılaştırılabilmesini sağlar.

Bilimsel sonuçlara, karşılaştırmalar yaparak varılır. Örneğin, bir öğretme tekniğinin yararlı olup olmadığını belirlemede, aynı konu bir gruba yeni teknikle, diğer gruba eski teknikle öğretilir. Daha sonra konuyla ilgili bir test uygulanır ve iki grubun testten aldığı puanlar karşılaştırılır. Yeni teknikle öğrenen grubun puanı daha yüksek olduğu taktirde, bu tekniğin daha başarılı olduğu sonucuna varılır. Bir olayı (öğrenme) sayılarla (alınan puanlar) betimlemek, onu ölçmek anlamına gelir. Verdiğimiz örnekte, öğrenme düzeyi, testten alınan puanlarla ölçülmüştür. Alınan puanlar araştırmadaki ölçümlerdir. Bu ölçümler araştırmanın verileridir. Bilim işte bu verileri kullanır. Bilim insanı veriler üzerinde yürüttüğü istatistik işlemlerden bazı sonuçlar çıkarır. Bu sonuçlara bulgu denir.

Davranışlar ne kadar güvenilir bir şekilde ölçülmüşse bilim insanının vardığı sonuçlar da o oranda güvenilir olur. Örneğin, üç zaman süresinden birine “uzun”, diğerine “kısa”, arada kalana da “orta” denmesi, bunların birbirine göre olan durumları hakkında bize bir fikir verir. Ancak bu süreleri 2 dakika, 4 dakika ve 6 dakika olarak betimlediğimizde, onları daha ileri bir teknikle ölçmüş oluruz. Bu tür ölçümlere uygulanabilecek çok daha fazla sayıda istatistik teknik vardır. Bu şekilde analiz edilen araştırma sonuçları da daha güvenilirdir.