Felsefe hakkında her şey…

Nihilizm nedir? Hiççilik

13.11.2019
43.565
Nihilizm nedir? Hiççilik

Felsefede nihilizm, hiçbir şeyin var olmadığını, hiçbir şeyin bilinemeyeceğini savunan görüştür. Nihilistler Tanrı’nın varlığını, iradenin özgürlüğünü, bilginin imkânını, ahlakı ve tarihin mutlu sonunu reddederler.

Nihilizm hem bilgi felsefesi hem değerler felsefesi hem de varlık felsefesi ile ilgili bir öğretidir. Nihilizm öğretisi, bilgi felsefesinde her tür bilginin bir aldanma olduğunu, bilginin olmadığını; değerler felsefesinde insan eylemlerini belirleyen değerlerin olmadığını; varlık felsefesinde ise hiçbir şeyin var olmadığını savunur.

Hiççilik ya da yokçuluk olarak da bilinen bu anlayış 19. yüzyıl ortalarında Rusya’da, özellikle genç entelektüel kesim arasında taraftar bularak yükselen ve bu nedenle kendine büyük felsefi akımlar arasında yer edinen bir felsefi yaklaşımdır.

NİHİLİZM NEDİR?

Latincede “hiç” anlamına gelen “nihil” sözcüğünden türetilen nihilizm, günümüzde birçok spesifik alt dala ayrılmakla beraber en popüler tanımıyla, her şeyin anlamdan ve değerden yoksun olduğunu savunan felsefi görüştür.

Nihilizm; metafizik ve ahlaki güçleri yok sayan, mevcut olan değerlere ve düzene karşı çıkan, hiçbir iradeye boyun eğmeyen görüşlerin genel adıdır aynı zamanda.

Nihilizm, her şeyi, her gerçeği ve değerleri reddetme şeklinde ortaya çıkmıştır. Her türlü bilgi imkânını reddeder ve hiçbir doğru, genel geçer bilginin olamayacağını savunur. Varlığı her şekliyle şüphe ile karşılar ve hatta yok sayar.

Nihilizm temelde yararcılığı ve bilimsel usçuluğu savunur. Toplumsal bilimleri ve klasik felsefe sistemlerini bütünüyle reddeder. Yalın olgucu ve maddeci bir tutumla yerleşik toplumsal düzene baş kaldırmayı temsil eder; devlet, din ya da aile otoritesine karşı çıkar.

Yalnızca bilimsel doğruları temel aldığı düşünülse de nihilizm, bilimin toplumsal sorunlarının üstesinden gelemeyeceğini de kabul etmektedir.

Nihilist düşünce Nietzsche, Feuerbach, Buckle, Stirner, Camus, Schopenhauer, Sartre ve Spencer gibi düşünürlerin etkisinde kalmıştır.

İnsanın beden ve ruhtan oluşan düalist bir yapısı olduğunu reddettiği için dinlerin şiddetli tepkisine yol açmıştır.

Nihilizmin Tarihsel Gelişimi

Nihilizm, hiççilik olarak da bilinir. 19. yüzyılda Rusya’da Çar II. Alexander‘ın hükümdarlığının ilk yıllarında ortaya çıkan, şüpheci temellere dayalı felsefe anlayışıdır.

Orta Çağ’da bazı heretiklere yakıştırılan bu terim, Rus edebiyatında ilk kez Nedejin’in bir makalesinde Puşkin için kullanılmıştır. Katkov ise nihilizmin ahlaki ilkelerin tümünü yadsıması nedeniyle toplumu tehdit ettiğini ileri sürmüştür. Nihilist Bazarov, bu terimin yaygınlaşmasını sağlamıştır.

amanla 1860’ların ve 1870’lerin nihilistleri, geleneklere ve toplumsal düzene başkaldıran, düzensiz, dağınık, bakımsız, inatçı kişiler olarak görülmeye başlandı. Bundan sonra da Alexander’ın öldürülmesi ve mutlakıyetçiliğe karşı yeraltı örgütlerinin başvurduğu siyasi terörler birlikte anılır.

Nihilizmin Farklı Tanımları

1. Kuramsal alanda

Her türlü bilgi olanağını yadsıyan, sorunsal olmayan ve kendisinden kuşkulanılmayan hiç bir şeyin olmadığını öne süren görüş (= eleştirici ve kuşkucu hiççilik).

2. Ahlak alanında

Ahlak kurallarını ve değerlerini tanımayan görüş.

3. Siyasa alanında

a. Yeni bir toplum düzeni kurmak isteğiyle eski, yerleşik düzeni bütünüyle yadsıyan görüş.

b. Her türlü siyasal düzeni yadsıyan, toplumun birey üzerinde hiç bir baskısını kabul etmeyen görüş; bu biçimi anarşizm ve salt bireycilikle birleşir.

İLGİLİ KONULAR:

Hazırlayan: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Ömer YILDIRIM’ın Kişisel Ders Notları. Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf “Felsefeye Giriş” ve 2., 3., 4. Sınıf “Felsefe Tarihi” Dersleri Ders Notları (Ömer YILDIRIM); Açık Öğretim Felsefe Ders Kitabı

ETİKETLER:
BİR YORUM YAZIN

ZİYARETÇİ YORUMLARI - 5 YORUM
  1. Türker Türk dedi ki:

    Madem hiçbir şeyin varlığını kabul etmiyor bu durumda kendisi de yoktur. Haliyle nihilizm yani hiçcilik diye bir düşüncede yoktur. Doğru mu anladım?

    1. Canercan dedi ki:

      yanlis anlamışsin dostum .. 1000 bin yıl düşün her yil 100 insan doğuyor .. 100000 bin insan her 1 tanesi 999.999 içinde sen bir bireysin ve geçmişteki insanlar öldü onlarda bencilik ben ben diyerek yaşadılar .. kısaca varoluşun bir amacı yok ve olmayacak sen 20 yaşındasın 40 sene sonra öleceksin ve unutulacaksin hic olcaksin .. adam diyor ki köle olarak yaşamak zorunda kalan bir toplumda önüme din siyaset devlet ırk vs koyup yaşamamı kısıtliyor 60 sene sadece kölesin alışveriş yapıp karnını doyurma karşılığı calismak zorundasin ama hayaller vaadi ile araba ev derken ömür bitiyor .. hiç uğruna hiç oluyorsun .. ne yapmam lazım dersen tüm aklını kenara koy hayalini ve umutlarını kenara koy ve 1 yıl ben demeden toplumda yaşa hiç ol yani başkalarıyla kiyaslama kıskanma bencil olma yok olmayı dene .. çalış kazandığını biriktir ve patron ol ..

      1. Funda dedi ki:

        Kesinlikle doğru ne güzel özetlemişsin bu dünyada hiçlik içinde yaşamak gerçekten korkunç

        1. Berkay dedi ki:

          Funda hanım,
          Sanırım Canercan bey’in demek istediğini yanlış yorumladınız. Caner bey’in en azından bu açıklamasında “hiçlik içinde yaşamak gerçekten korkunç” çıkarımını bulabileceğiniz bir kısım yok. Hatta tam tersi. Korkunç olan hiçlik içinde yaşamamak yani “ben” kimliğinizi ortaya koyup bu kimliğinizi beslemek için bir ömrü tüketmek. Ve tükettiklerinizin karşısında beslemek istediğiniz “ben”iniz aslında bir hiç.

  2. Tayfun dedi ki:

    hiççilik var olamayan bir yokluktur var olan bir şey yok olamaz ve yok olacak olanda var olamaz.

2005'ten beri çevrim içi felsefe yapıyoruz...