Felsefe hakkında her şey…

Samsatlı Lukianos (Lucianus) Kimdir?

08.11.2019
7.151

Samsatlı Lukianos MS 125 ila 180 yılları arasında yaşayan düşünür, retorikçi ve hiciv yazarıdır.

Önceleri Kommagene Krallığı sınırlarında kalan, sonraları ise Roma İmparatorluğu tarafından ele geçirilerek Suriye eyaletinin bir parçası yapılan, bugün Adıyaman ili sınırlarında kalan Samosata’da yaklaşık olarak milattan sonra 125 yılında, orta hâlli, heykelcilikle uğraşan bir ailenin üyesi olarak dünyaya gelmiştir.

Lukianos, köklü bir Süryani yerleşimi olan Samosata’nın yerlisidir. Kendi de bir süre ailesi gibi heykelcilikle uğraşmıştır. Bir süre heykeltıraş dayısının yanında çalıştıktan sonra Batı Anadolu’ya göç etmiştir. Batı Anadolu’da (İyonya) Yunanca ve retorik konusunda ustalaşan Lukianos, özellikle Homeros ve Platon’un eserleri üzerine çalışmış, iyi bir konuşmacı olarak ün kazanmıştır.

Yunanistan, İtalya ve Galya gezilerinin ardından 165 dolaylarında Atina’ya yerleşmiştir. Yunan edebiyatı ve felsefe üstüne incelemeler yapmıştır. Kinik filozof Menippos’un yapıtlarından etkilenmiştir. Yaşamının son döneminde, Romalı yönetici dostlarının yardımıyla İskenderiye’de yüksek bir göreve getirilmiştir.

Lucianus düz yazı, şiir ve diyalog biçiminde seksen kadar yapıt vermiştir.

Öykülerini, çoğunlukla Roma İmparatorluğu’nun parlak dönemlerini yansıtan bir dekor içine yerleştirmiştir. Bunlarda ikiyüzlülüğü, boş inançları, kimi felsefecilerin zayıflıklarını ve kuramların aksak yönlerini yermiştir.

Yapıtları arasında, dostu kinik düşünür Peregrinus’un kendini öldürmesini anlatan, bir yalancı peygamberi konu edinen ve tarih yazımını ele alan kitaplar vardır. “Gerçek Tarih” adında, Ay’a yolculuk üstüne ilginç bir öyküsü de bulunmaktadır.

Lucianus’un yapıtları, Rabelais ve Voltaire gibi yergi yazarlarını etkilemiştir.

Gençliğinde Antakya’ya gidip avukatlık yapan Lukianos, daha sonra Atina’ya gitmiş ve sofist olmuştur. Kent kent gezip görüşlerini izleyiciler anlatan Lukianos, bir göz hastalığı için gittiği Roma’da Platoncu filozof Nigrinos ile tanışmıştır. Atina’ya yerleşen Lukianos, sofistliği bırakarak Helen entelektüel yaşamı hakkında eleştirel, nükteli eserler yazmıştır. Bütün filozofları ve mitolojik paganizmi eleştirmiştir.

Günün felsefe akımlarının eleştirdiği için çok düşman kazanmıştır. Geçim sıkıntısı çekince Mısır’a giderek devlet hizmetinde çeşitli görevler almış ve 192’de 67 yaşında bu ülkede hayatını kaybetmiştir.

Dünya edebiyat tarihindeki ilk bilim kurgu türündeki eser olarak bilinen “Gerçek Bir Hikâye” adlı eserinde 50 yiğit adam ile uzak diyarları keşfetmek için çıktığı deniz yolculuğunu bu yol boyunca başlarından geçen olağanüstü hayali olayları, gördükleri hayali varlıkları anlatır.

Tarih Nasıl Yazılmalı”da ise yine döneminin taraflı abartılı yalan yanlış tarih yazımlarına ve yazarlarına eleştiride bulunur.

Hazırlayan: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Ömer YILDIRIM’ın Kişisel Ders Notları. Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf “Felsefeye Giriş” ve 2., 3., 4. Sınıf “Felsefe Tarihi” Dersleri Ders Notları (Ömer YILDIRIM); Açık Öğretim Felsefe Ders Kitabı

BİR YORUM YAZIN

ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM

Henüz yorum yapılmamış.

2005'ten beri çevrim içi felsefe yapıyoruz...