Gaius Musonius Rufus, M.S. 1. yüzyılda yaşamış Romalı Stoacı filozoftur. Seneca, Epictetus ve Marcus Aurelius ile birlikte Roma imparatorluğunun dört büyük Stoacı filozofundan biridir.

Büyük bir Stoa öğretmeni olarak tanınan Musonius Rufus, felsefeyi asil davranış uygulamasından başka bir şey olarak düşünmediğini vurgulamıştır. Erdem, yaşamı mahveden hatalardan kurtardığı için, zevk için değil erdem için yaşama taahhüdünü savunmuştur. “Her ne kadar felsefe, diğer derslerden daha zor olsa da, daha önemlidir; çünkü düşünmedeki hataları düzeltir.” vurgusunu yapmıştır. Ayrıca basit bir diyet ve ucuz kıyafetler ve ayakkabılar da dahil olmak üzere sade kişisel alışkanlıkların Stoacılık ilkelerine uygun olarak iyi ve sağlam bir yaşam elde etmek için gerekli olduğunu savunmuştur.

Musonius Rufus felsefenin argümanlardaki açıklığı arttırmak ya da aşırı zekâyı geliştirmek için değil, iyi karakter, sağlam bir zihin ve sağlıklı bir beden geliştirmek için çalışılması gerektiğine inanıyordu.

Musonius Rufus tüm lüksleri dışlar ve evlilik dışı cinsel aktiviteyi onaylamazdı. Düzenli hayatın ve ailenin önemine vurgu yapardı. Erdemlerin her iki cins için de aynı olduğunu düşündüğü için kadınların felsefe eğitimi almaları gerektiğini söylerdi. Stoa Ortodoksisi ölüm, yaralanma, acı, yoksulluk ya da sürgün gibi kavramları kader olarak kabul ettiğinden bunların korkulacak şeyler olmadığını savunur.

Musonius Rufus, Stoacılık’ın gelişmesine çalışmış, felsefenin erdemi erek edinmesi gereğini savunmuştur.

Musonius Rufus

Musonius Rufus MS 20 dolaylarında Vulsinium’da (Etruria) doğdu, Titus’un imparatorluk döneminde (79-81) Roma’da öldü. Çok genç yaşta felsefeyle uğraşmaya başladı, Neron’un buyruğu üzerine Roma surlarının yapımında, ağır işçi olarak çalıştırıldı. Bir süre Roma’dan kovuldu, Neron ölünce geri döndü. Bir ayaklanmada Vespasianus’a karşı Vitellus’u tuttu, buna kızan Dometianus yönetimi ele geçirip onu ikinci kez Roma’dan sürünce Suriye’ye gitti. Titus döneminde yeniden Roma’ya döndü.

Musonius Rufus, Stoa öğretisinin ahlak anlayışım yeni bir yorumdan geçirerek, felsefenin temeli durumuna getirmek istemiştir.

Ona göre felsefe bir yaşama kuralı oluşturan bilimdir ve insan davranışlarını yönlendirici niteliktedir. İnsan için önemli olan birtakım soyut kavramlarla düşünmek değil yaşamaktır. Bu nedenle de felsefe odağında erdem bulunan bir ahlak öğretisidir. Onun başlıca görevi azla yetinmeyi, ölçülü davranmayı, tutkuların etkisinden kurtulmayı, insanları saymayı, sevmeyi, erdemli olmayı öğretmektir. Düşünce bakımından, bütün insanlar tedirgindir, sağlıksızdır. Felsefe onları aydınlatacak, tedirginlikten kurtaracak, sağlığa kavuşturacaktır. Bunları başarmak için de erdemi bir yaşam ilkesi olarak benimsemek gerekir.

Erdem bilmekle, öğrenmekle değil istemekle sağlanır. Erdemi istemek bütün eylem ve davranışlarda ölçülü olmak, saygı ve sevgiden kaynaklanan bir tutumu kılavuz edinmek gereklidir. Çünkü erdemli olmak kişiye mutluluk sağlayan tek ilkedir.

Musonius Rufus’a göre evlenme doğaya uygundur, toplumun geleceği, bütünlüğü ve sağlığı için kaçınılmazdır. Aile kurumu insanlığın kurucu öğesidir, onun yıkılışı insanlığın çöküşüne yol açar. İnsan yalnız bitkilerden yapılan yemekleri yemeli, kan dökmeyi, etle beslenmeyi bırakmalıdır. Erdemli kişi iyilikseverdir, iyidir, beslenmek için başka canlıları öldürmekten kaçınır.

Hazırlayan: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Ömer YILDIRIM’ın Kişisel Ders Notları. Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf “Felsefeye Giriş” ve 2., 3., 4. Sınıf “Felsefe Tarihi” Dersleri Ders Notları (Ömer YILDIRIM); Açık Öğretim Felsefe Ders Kitabı