Fenomenoloji Nedir?
Bilim verilerinin doğrudan incelenmesiyle elde edilmiş ve somut deneyim
konusu olmuş fenomenlere, nedensel açıklamalara ilişkin kavramlardan ve
incelenmemiş ön kabullerden bağımsız yaklaşma yöntemi. Fenomenolojinin
kurucusu Alman düşünür Edmund Husserl’dir. Ona göre gerçek, Platon’un da
ileri sürdüğü gibi, mutlak olmalıdır.
Eş deyişle her nesnenin bizim ona
verdiğimiz anlamın ve yakıştırdığımız özelliklerin dışında, kendine özgü
ve kendinde olan, her zamanda geçerli ve değişmez bir yapısı vardır.
Nesne, insanların değil, insanların dışında öncesiz ve sonrasız bir
nesneler dünyasının varlığıdır. Fiziğin ürünü olmadığı gibi metafiziğin
de ürünü değildir, kendi saltık(mutlak) yapısı içindedir. Gerçek,
böylesine ideal bir yapı taşıyanın niteliğidir. Husserl, bu savıyla
tümüyle Platon’un savına yaklaşır.
Husserl’in biçimlendirdiği fenomenolojik yöntemin ilk adımı
fenomenolojik indirgeme ya da epokhe’dir. Epokhe zihinsel edimlerin, bu
edimlerle ya da dünyadaki nesnelerin varoluşuyla ilgili kavram ve ön
kabullerden bağımsız betimlenmesini, olanaklı kılar. Fenomenoloji,
Psikolojinin tersine zihinsel edimlerin nedenlerini, sonuçlarını ve bu
edimlere eşlik eden fiziksel unsurları dikkate almayız. Ama bu süreçte
nesneler bütünüyle ortadan kalkmaz. Çünkü incelenen nesne her zaman
gerçek bir varlık olmayabilir, ejderhaların varlığın inanabilir ya da
pembe fareler düşlenebilir, nesne gerçek dışı olabilir. Dolayısıyla
zihinsel edimlerin betimlenmesi, nesnelerin de betimlenmesini içerir.
Ama bu nesnelerin var oldukları varsayılmaksızın yalnızca birer fenomen
olarak betimlenir.
Fenomenolojik yöntemin ikinci adımı, eidetik indirgemedir. Bu adım, bir
nesnenin eidosunu(Yunanca da biçim) sezebilmeye, nesneyi olasılıklar ve
rastlantılar dışındaki değişmez öz yapısı içinde kavramaya verir;
böylece yalnızca belirli bir zihinsel edinimin değil onunla
karşılaştırılabilir her türlü edimin eidosu sezilebilir. Örneğin görülen
her nesnenin bir rengi, uzamı ve biçimi olmalıdır. Eidetik indirgeme
yalnızca duyusal akıl ve nesnelerin incelenmesinde değil, matematiksel
nesnelerin, değerlerin, ruhsal durumların ve arzuların incelenmesinde de
kullanılabilir.
Fenomenolojik yöntem nesnelerin bilinişi sırasında bu nesnelerin
kurulduğu ya da inşa edildiği süreçleri de dikkate alır. Örneğin bir
ağacın görülmesi sırasında, ağacın değişik zamanlarda, değişik açılardan
ve uzaklıklardan görülmesiyle çok çeşitli görsel deneyimler edinilir ama
görülen şey gene tek bir kalıcı nesne olarak algılanır.
< Felsefe
Sözlüğü "F"
Dizinine Geri Git
< Felsefe
Sözlüğü
Dizinine Geri Git
> Bu sayfaya ilişkin etiketler:
Fenomenoloji
nedir, fenomenoloji ne demektir,
fenomenoloji ne anlama gelir,
fenomenoloji tanımı nedir,
fenomenoloji anlamı nedir,
fenomenoloji ne demektir,
fenomenoloji nedir,
fenomenoloji ne
anlama gelir, fenomenoloji tanımı,
fenomenoloji felsefe,
fenomenoloji kavramı,
fenomenoloji kavramı nedir,
fenomenoloji
terimi nedir, fenomenoloji ne demektir,
fenomenoloji nedir |
|