Tekil, Tikel, Tümel Nedir?

Tümel, Antik Çağ felsefesinde arkhe (her şeyin temeli) olarak nitelendirilmiştir. Bu yüzden tümelin ne olduğuna dair farklı filozoflar, farklı görüşler ileri sürmüştür.

Örneğin Thales tümeli su olarak görmüş, Herakleitos ateş, Demokritos atom olarak nitelendirmiştir. Aristoteles’e göre tümel, insan zihninin soyutlamalarından başka bir şey değildi. Daha sonra Locke, Kant ve hatta Hegel bile buna benzer açıklamalar yapmışlardır.

Her üç kavram da nesnel gerçekliğin birbirinden farklı nesnel ilişkilerini yansıtır, birbirleriyle bağımlıdır, her zaman birbirlerine dönüşürler ve biri olmaksızın öbürleri de olamaz.

Her nesne ve olay tekildir, bundan ötürü tüm öbür nesne ve olaylardan ayrılır. Ama her tekil nesne ve olay, aynı zamanda, öbür nesne ve olaylarla ortak yanlar da taşır. Bu ortak yanlar, bir grup nesne ve olaya özgüyse tikel, tüm nesne ve olaylara özgüyse tümeldir. Demek ki bir tür özellikleriyle tekil olan, başka bir tür özellikleriyle tikel, ve daha başka özellikleriyle de tümeldir. Demek ki tekil, belli koşullarda tikel ve tümel durumuna dönüşebilir.

Hazırlayan: Sosyolog Ömer Yıldırım