|
Sarmal Gelişim Nedir?
Alt düzeyde gerçekleşenin üst düzeyde tekrarlanması yoluyla gelişme.
İdealist anlayışlı dairesel (çembersel N.) gelişmeye karşıt olarak,
diyalektik gelişme anlayışını dile getirir. Hegel’in
sav-karşısav-bireşim sürecinde meydana geldiğini saptadığı "her şeyin
karşıtına dönüşmesi" olgusunu açıklar. Her şey karşıtına dönüşür, ama
daha üstün bir düzeyde ve daha gelişmiş olarak dönüşür. Böyle olmasaydı
gelişme gerçekleşmezdi ve diyalektik süreç bir karşıtlığın sürekli
olarak birbirlerine dönüşmelerinden ibaret bir tekrarlar dizisi olurdu.
Diyalektik özdekçiliğe göre tarihsel gelişme, sarmal bir gelişmedir.
Tarih tekrarlamalardan ibarettir sözü bu sarmal gelişimi görememekten
doğmuştur. Her şey karşıtına dönüşür tavuk yumurta, yumurta tavuk olur.
Ama tavuktan birçok yumurta ve o yumurtalardan da birçok tavuk çıkar (bu
arada evrimleşir de N). Artık o çıktığı yumurtaya ya da tavuğa dönüş
değil, ileri ve üstün bir aşamaya gelişme’dir.
Tarih hiçbir zaman tekrarlanmaz. Herakleitos’un dediği gibi aynı nehre
iki kez girilmez, çünkü sular sürekli olarak akmaktadır.
Derleyen: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf
"Felsefeye Giriş" ve 3. Sınıf "Çağdaş
Felsefe Tarihi" Dersi Ders Notları (Ömer YILDIRIM); "Felsefe Sözlüğü"
Orhan Hançerlioğlu
|