|
Karşıtların Birliği ve Savaşımı Yasası Nedir?
Doğada, toplumda ve bilinçte tüm nesneler, olaylar ve süreçler içlerinde
bir karşıtlık (eş deyişle eytişimsel iç çelişki) taşırlar, bu karşıtlık
tüm devim ve gelişmenin kaynağıdır. Bu karşıtlıklar hem bir ‘birlik’
(biri olmadan öbürü de olmaz) hem de bir ‘savaşım’ (biri öbürünü sürekli
olarak dıştalar) içindedirler, birbirlerine geçişirler (biri öbürünü
sürekli olarak alt etme, onun yerine geçme eğilimindedir). Doğa, toplum
ve bilinç bu evrensel yasayla işler ve gelişir. Gelişme, bu savaşım
sonucu, birliğin ortadan kalkıp yerine yeni bir birliğin doğması
demektir. Bundan ötürüdür ki karşıtların birliği ‘geçici’ (eş deyişle
göreli, ilineksel, ikincil), karşıtların savaşımıysa ‘sürekli’ (eş
deyişle saltık, temel, birincil)dir.
Bu yasadan ötürüdür ki ‘eski’ daima
yerini ‘yeni’ye bırakır. Doğada örneğin yumurta bu yasayla civciv olur,
toplumda örneğin feodalite bu yasayla anamalcılık (kapitalizm N.) olu,
bilinçte örneğin bilgi bu yasayla ilerler. Devim ve gelişme, karşıtların
savaşımının sonucu olduğundan bu yasaya ‘eytişimin özü’ denir. Her
nesne, olay ve süreçte eytişimsel birlik ve savaşım içseldir, hiçbir dış
etkiyi gerektirmez, eş deyişle dışsal bir etkinin sonucu değildir. Kaldı
ki ‘eytişimsel’ deyimi daima ‘içsel’ olanı dile getirir; örneğin bir
meyvenin ağaçtan koparılması mekanik bir devim, kendiliğinden olgunlaşıp
düşmesi eytişimsel bir devimdir. Karşıtların birliği ve savaşımı yasası,
devimin ve gelişmenin kendiliğindenliğini dile getirir.
(karşıtların birliği ve savaşımı dışta da geçerlidir, nesneler, kişiler,
toplumlar, düşünceler vb. birlikte ve savaşım halindedir, ayrıca içsel
olanla dışsal olan da birlikte ve savaşım halinde sürekli etkileşirler
N.)
Derleyen: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf
"Felsefeye Giriş" ve 3. Sınıf "Çağdaş
Felsefe Tarihi" Dersi Ders Notları (Ömer YILDIRIM); "Felsefe Sözlüğü"
Orhan Hançerlioğlu
|