Felsefe hakkında her şey…

Genel Nedir, Ne Demektir?

17.11.2019
2.222

Herhangi bir şeyin bütün türdeşlerini ve benzerlerini kapsayan… Mantık terimi olarak tekil, özel, ortaklaşa terimlerine karşıt anlamlarda kullanılır. Kimi yerde tümel (Os. Külli, Fr. Universel) terimiyle anlamdaştır. Fakat herhalde, bulanık, kararsız ve belirimsiz terimleriyle karıştırılmamalıdır. Gramer terimi olarak da cins ismi’yle anlamdaştır. Kimi yerde tümel terimiyle anlamdaş kılınan evrensel terimi yerine de kullanılmaktadır.

“karşıtların birliği göreli ve mücadelesi geneldir” denir. Bu halde göreli ve geçici terimlerine karşıt bir anlam taşır.

Eytişimsel ve tarihsel özdekçi felsefede genel ulamı, özel ulamıyla sıkıca bağımlıdır. Her nesne birtakım özelliklere sahiptir. Köpeğimiz bir bakıma hiçbir köpeğe benzemez, köpek türü içinde biriciktir. Ama her özel nesne, aynı zamanda, benzeri nesnelerde de bulunan bir genel’lik de taşır. Köpeğimiz bu bakımdan bütün köpeklere benzer, köpek türü içinde bir köpektir, onun özelliği içindeki bu genelliğinden ötürüdür ki ona köpek deriz. Demek ki her özel, aynı zamanda, geneli içerir.

İkinci olarak her genel, ancak özelin içinde ve ancak özelden geçerek varolabilir. Özel olan köpeğimize göre genel olan köpek türü, bizim köpeğimizin tüm özelliklerini değil, sadece en genel olan özelliklerini taşır. Bundan ötürüdür ki genel’e ‘’özelin özüdür” denir.

Üçüncü olarak genel ve özel, sürekli olarak birbirlerine dönüşürler, şimdi özel olan daha sonra genel ve şimdi genel olan daha sonra özel olabilir. Örneğin atalarımızın kuyruğu görevini yitirerek vücut yapımızdan yok olmuştur, ne var ki ara sıra atacılık soyaçekimi gereğince kuyruklu bir çocuk doğar, işte burada bir zamanlar genel olan şimdi özel olmuştur. bun karşı örneğin boynuz eski çağlarda kimi hayvanlarda bir özellikti, yararı artıkça kuşaklardan kuşaklara kalıtımla geçerek bir boynuzlu hayvanlar türü türedi, işte burada da bir zamanlar özel olan şimdi genel olmuştur. Genel’le özel’in bu bağımlılığını bilmek, pratikte onlardan yararlanmak için zorunludur, örneğin bilgin Mendeleyev de bilinen elementlerin genel karakterlerini inceleyerek hiç bilinmeyen üç elementin özelliklerini ortaya koymuştur. Gallium, scamdium ve germanyum adı verilen bu elementler sonradan Mendeleyev’in saptadığı özellikleriyle bulunmuş, özelden genelin çıkarsanabileceği gibi genelden de özelin çıkarsanabileceği anlaşılmıştır.

BİR YORUM YAZIN

ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM

Henüz yorum yapılmamış.

2005'ten beri çevrim içi felsefe yapıyoruz...