|
Duyumcu Şüphecilik Nedir?
Duyumların getirdiği bilginin öznel olduğunu ileri süren şüphecilik.
Duyumcu şüphecilik duyumun nesnel temelini bırakıp öznel yanını ele
alır. Bu bakımdan hem duyumcu hem de öznelci yapıdadır. Antik Çağ Yunan
düşüncesinin ünlü şüphecileri Pyrrhon, Aenesidemos, Timon, Agrippa,
Zenodotos gibi düşünürler nesnelerin algıladığımız biçimde
varolduklarından şüphelenmek gerektiğini ileri sürerler; çünkü her
insanın duyumu başkadır ve herkes kendi duyumuyla algıladığından,
başkasınınkine benzemeyen, kendine özgü bir bilgi edinir. Bu düşünceyi
tanıtlamak için de özellikle Aenesidemos, tropos adı verilen ön kanıt
ileri sürer.
Bu kanıtlar şöyle özetlenebilir: Hepimiz aynı biçimde algılasaydık aynı
düşünceleri ya da bilgileri edinirdik, oysa hepimizin çeşitli ve
birbirimizinkine benzemeyen düşünceleri var. Öyleyse, nesnel gerçeklik
yoktur, bilgilerimizden daima şüphe etmeliyiz. Duyumcu şüpheciler bundan
katıksız idealist bir sonuç çıkarırlar: Aynı nedenin çeşitli sonuçları
olabilir; güneş, karartır, kızartır, eritir ve yakar. Öyleyse
nedensellik yoktur, nedensellik olmadığına göre oluş eş deyişle devim de
yoktur. Duyumcu şüphecilerin düştükleri bu büyük yanılgı, duyumun nesnel
temelini bırakıp sadece öznel yanını ele almalarının sonucudur.
Derleyen: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf
"Felsefeye Giriş" ve 3. Sınıf "Çağdaş
Felsefe Tarihi" Dersi Ders Notları (Ömer YILDIRIM); "Felsefe Sözlüğü"
Orhan Hançerlioğlu
Lütfen Aşağıdaki Bilgilere de Bakınız:
>
Pyrrhon kimdir?
>
Aenesidemos kimdir?
>
Timon
kimdir?
>
Agrippa
kimdir?
>
Zenodotos kimdir?
|