William James ve Pragmatizm (Faydacılık) William James (Vilyım Ceymis, 1842-1910)

James’e göre insanın temel amacı kendini korumaktır.

İnsan davranışlarının hepsi kendi çıkarını korumaya yöneliktir. Bu anlayışın insanın doğasında var olduğunu savunur. Bu inanışın gereği James, “Ne ki yararlıdır o doğrudur, ne ki doğrudur o yararlıdır.” Sözüyle doğru olanın yararlı olduğunu savunmuştur.

James, geleneksel felsefecilerin dogmalarla, kuramlarla uğraştıklarını, ilk nedenlere kafa yorduklarını fakat ormandaki tek tek ağaçları göremediklerini, pratik sonuçları göz ardı ettiklerini savunur. Bilim, felsefe ve teolojide hiçbir tanım ya da formül kesin değildir. Çünkü bunlar dogmatik teorilerdir. Pragmatizm ise hiçbir dogması olmayan yalnızca insanın eylemlerini ölçü alan bir öğretidir. Eğer bir kuram ya da formül bir problemi çözemiyorsa o kuramdan vazgeçilmelidir. James’e göre, bir kuramın doğruluğu söz konusu kuramın işe yararlığı ile belirlenir.

Derleyen: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf “Felsefeye Giriş” ve 3. Sınıf “Çağdaş Felsefe Tarihi” Dersi Ders Notları (Ömer YILDIRIM); Açık Öğretim Felsefe Ders Kitabı