Bernhard Bolzano Kimdir?
Bernhard Bolzano, 5 Ekim 1781 ila 18 Aralık 1848 tarihleri arasında yaşamış olan İtalya asıllı Çek filozof ve matematikçidir. Bernhard Bolzano’nun babası bir İtalyan göçmeni ve küçük bir esnaftı. Annesi ise Prag’da ticaretle uğraşan ailenin kızıydı.
Bolzano, Prag Üniversitesinde felsefe, fizik, matematik ve ilahiyat eğitimi aldı. 1807 yılında Prag’da aynı üniversiteye din ve felsefe profesörü olarak atandı. 1816 yılına kadar bu üniversitede oldukça ilgi gören dersler verdi. 1816 yılında, Hristiyan kilisesince benimsenen inanç, duygu ve düşünceye ters düştüğü için, bu inançlarından dolayı baskıya uğradı. 1820 yılında Avusturya hükûmeti Bolzano’nun kendileri için yıkıcı ve kırıcı olan bu fikirlerinden dolayı onu ülkeden uzaklaştırdı.
Bolzano, İtalya asıllı bir Çek filozofuydu. Aynı zamanda iyi bir mantıkçı ve çok iyi de bir matematikçiydi. Matematiğe dayalı bir felsefe geliştirmişti. Kant’ın idealizm anlayışına karşı çıktı. Kendisi aslında bir Katolik papazıydı ve bu bağlamda 1805 yılından sonra Prag Üniversitesinde din felsefesi okuttu. Matematikte, sonsuzluk ve sonsuz küçükler hesabı üzerinde çalıştı. “Sonsuzluk Üzerine Paradokslar” adlı kitabı 1851 yılında yayınlandı. Noktasal kümeler üzerine de çalışmaları olmuştur.
Bolzano en acıklı yıllarını 1819 ile 1825 yılları arasında yaşadı. Prag Üniversitesince, tam 7 yıl ders vermemek ve yayın yapmamak üzere cezalandırıldı. Bu üniversitece profesörlüğü de elinden alınır. Tüm bu baskılara karşı onun aşkın aklı hiç durmadan çalıştı. Analizde, geometride, mantıkta, felsefede ve din üzerinde çok sayıda yayın ortaya çıkardı.
Bugün, analizde bildiğimiz ünlü Bolzano-Weierstrass teoremini ilk kez “Fonksiyonlar” adlı kitabında o kullandı. Fakat, teoremin ispatını daha önceki çalışmalarında yaptığını ve kaynak olarak da bu çalışmasını verir. Fakat, sözü edilen bu çalışma ve kaynak bugüne kadar bulunamamıştır.
Çok kullanılan ve kendisinin de çok kullandığı bir teoremin ispatının Bolzano tarafından verilmiş olması olasılığı çok fazladır. Zaten bu teoremin ispatı verilmeseydi, Bolzano tarafından bu kadar çok kullanılmazdı. Sonraki yıllarda bu teoremin ispatı tam olarak Weierstrass tarafından verilmiştir. Bu nedenle, bu teorem analizde Bolzano-Weierstrass teoremi olarak bilinir.
Bolzano’nun temel çalışmaları, sonsuzlar paradoksu üzerinedir. Bolzano’ya yayın yapma yasağı konduğu için, yaşamı sürecinde bu eserlerini ne yazık ki yayınlayamamıştır. “Sonsuzlar Paradoksları” adlı çalışması ancak onun ölümünden iki yıl sonra 1850 yılında basılmıştır. Bu çalışması, sonsuz terimli serilerin birçok özelliğini içerir.
Diğer birçok matematikçide olduğu gibi yaşam sürecinde çok hırpalanan, şanssızlıklarla ve baskılarla horlanan Bolzano, 18 Aralık 1848 günü Prag’da ölmüştür.
