Bernard Bosanquet Kimdir?

Bernard Bosanquet, İngiliz mutlak idealizminin uzman üçlüsünün üçüncüsüdür.

Onun konumu Bradley’i andırmaktadır. Fakat daha güçlü Hegel eğilimleri gösterir. Fichte, Schelling ve Hegel ile Alman idealizminin ve Green, Bradley ve Bosanquet ile İngiliz akımının gelişimi arasındaki paralellik şaşırtıcıdır.

Green ve Fichte geleneklere bağlıdırlar; her ikisi de pratik usun önceliğini vurgulamakta ve kendi ve onun törel gerçeklenmesine önem verirler. Onlar, törel ya da iradeci idealistler olarak tanımlanabilirler. Bradley, Alman prototipi Schelling gibi romantik ve anti-entelek-tüel bir eğilim içindedir. Bosanquet ise İngiliz grubu içinde belki de Hegel’e en yakın kişidir; onun idealizmi, her ne kadar Hegel diyalektiğini kullanmıyor olsa da, İngiliz öncellerinden daha fazla olarak entelektüel ve rasyonel bir yapıdır. Logic, 1888.

History of Aesthetics, 1892;
The Philosophical Theory of the State, 1889;
Principle of Individuality and Value, 1912;
Value and Destiny of the Individual, 1913;
Meeting of Extremes in Contemporary Philosophy, 1920.

Hegel tarafından ortaya konmuş olan “somut evren” öğretisi, Bosanquet’in Yeni-Hegelci dizgesinin temel taşı olacaktır. Somut evrensel, bir soyut genelleştirme değil, içsel yapılanmaya sahip bir birey genelleştirmesidir ve birlik çabası içindedir: “somut evrensel, düşüncenin, bireyselliğe olan nisus olgusun şekillendirir”* Bireyselliği oluşturmaya yönelik uğraş, gerçekliğin anlaşılması için yapılan bir çaba niteliği taşımaktadır. Bir birey, bir yetkinliğe ulaşmada yetersiz olacaktır, sanatsal yaratım, ahlak davranışları ve bilginin amacı mutlaktır. Doğruluk, bilgi alanında, ideal bir bütünlük ya da bilgi dizgesinin tamamlanmasıdır. Bosanquet, doğruluk kuramının tutarlılığını savunur: “doğruluğun test edilmesi, daha fazla doğru ile olur.” Törebilim alanında, bir edimin ahlak niteliği, onun daha geniş ve kapsamlı bir şema ile uygunluğu ile belirlenir. Gerçekliğin birliği ve uyumu, Bosanquet tarafından mantıksal ve törel olduğu kadar, dramatik olarak ortaya koyacaktır, fakat bu estetik ve dramatik değerlerin, mantıksal ve törel üzerinde üstünlüğe sahip olduğu anlamına gelmez. Bütün değer bölgeleri, birlik, uyum, tutarlılık ve tamamlamaya yönelik bir uğraş biçimi içindeki bireyselliğin aynı ilkesini ortaya koyar. Birliğe yönelik bu çaba gerçeklik ve değerin karakteristik niteliğidir. Gerçekliğin ve değerin ayrılmazlığı, Bosanquet’in en önemli çalışmasının başlığında vurgulanacaktır: The Principle of Individuality and Value (Bireysellik ve Değer İlkesi).

Kaynak: Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf “Felsefeye Giriş” ve 3. Sınıf “Çağdaş Felsefe Tarihi” Dersi Ders Notları (Ömer YILDIRIM); Çağdaş Felsefe, Frank Thilly, İzdüşüm Yayınları